ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME (AR-GE) HARCAMASI 2024 YILINDA 651 MİLYAR 822 MİLYON TL'YE YÜKSELDİ

Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki payı %1,46 oldu Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2023 yılında %1,39 iken, 2024 yılında 44 trilyon 587 milyar 225 milyon TL'lik GSYH içindeki oranı %1,46 oldu. En fazla Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler %64,8 ile en büyük paya sahip olurken, bunu %30,9 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise %4,3 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları %59,5 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu. Mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %53,8 ile ilk sırada yer aldı Ar-Ge harcamalarının 2024 yılında %53,8'i mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının %30,4'ünü, yükseköğretim %12,9'unu, yurt dışı kaynaklar %2,9'unu ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak %0,01'ini finanse etti. Tam zaman eşdeğeri cinsinden 310 bin 473 Ar-Ge personeli çalıştı Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2024 yılında toplam 310 bin 473 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarı ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2024 yılında %67,1'i mali ve mali olmayan şirketlerde, %30,0'ı yükseköğretimde ve %2,9'u kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı. TZE cinsinden kadın Ar-Ge personelinin oranı %34,2 oldu    TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2024 yılında 106 bin 74 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının %34,2'sini oluşturdu. Sektörler itibarıyla TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde %47,9, kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette %30,6, mali ve mali olmayan şirketlerde ise %28,2 oldu. Ar-Ge personelinin %30,6'sı doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahip Ar-Ge personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin %39,9'unun lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla %30,6 ile doktora veya eşdeğeri, %20,3 ile yüksek lisans, %4,9 ile meslek yüksekokulu ve %4,4 ile lise ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla; %48,9 ile lisans, %21,2 ile doktora veya eşdeğeri, %19,1 ile yüksek lisans, %5,8 ile meslek yüksekokulu ve %5,0 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu. İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2024 yılında en fazla araştırmacının 31 bin 701 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 22 bin 93 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti. TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla değerin 28 bin 957 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimlerde olduğu saptandı. Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin özel sektör Ar-Ge harcaması içerisindeki payı  %25,1 oldu Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin, mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcaması içerisindeki payı 2015 yılında %14,8 iken 2024 yılında %25,1'e yükseldi. Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcaması 2015 yılında 11,2 milyar TL iken, bu harcamalar 2024 yılında 422 milyar TL'ye ulaştı.