BAŞKAN ÖZYİĞİT: ‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE DİRENÇLİ AKILLI BİR KENT OLUŞTURUYORUZ’

Yenişehir Belediyesi Atatürk Kültür Merkezinden düzenlenen panele,  Türkiye Cumhuriyeti 50. hükümetinde Başbakan Yardımcısı, Devlet Bakanı ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapan, Sosyal Demokrat Halkçı Parti 3. Genel Başkanı ve Yerel Reform Girişimi Derneği Kurucu Başkanı Murat Karayalçın, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer’e vekaleten MBB İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanı Arda Alp, Çevre Mühendisleri Odası Mersin Şube Başkanı Sinan Can, oda ve sivil toplum kuruluşlarının başkan ve temsilcileri, meclis üyeleri ve vatandaşlar katıldı.  Panelde ODTÜ İklim Araştırmaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve Araştırma Merkezinde çalışmalar yürüten Dr. Öğr. Üyesi Devrim Tezcan, “İklim Değişikliğine Dirençli Kıyı Kentleri için Dijital İkizler”, CHP PM Üyesi ve İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği Başkanı Dr. Baran Bozoğlu, “İklim Dostu Sürdürülebilir Kentler”, Mersin Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fikret Zorlu ise “Rasyonel Şehir Akıllı Şehir Ayrışması ve Örtüşmesi” konusunda sunum gerçekleştirdi. İklim krizine karşı ortak mücadele gerekliliği Yenişehir Belediye Başkanı Abdullah Özyiğit, panelin açılışında “İklim Değişikliğine Dirençli Yenişehir” başlıklı sunum yaptı.  Başkanı Abdullah Özyiğit, konuşmasının başında iklim krizinin tüm insanlık için taşıdığı yaşamsal öneme dikkat çekerek, “Bazı şeylerin değerini kaybedildikten sonra anlıyoruz. Ancak iklim, geri dönüşü mümkün olmayan kayıplar yaşatabilir” ifadelerini kullandı. Bu krizin yalnızca bir ülkenin ya da bölgenin çabasıyla çözülemeyeceğini vurgulayan Özyiğit, tüm dünyanın topyekûn bir davranış biçimi geliştirmesi gerektiğinin altını çizdi. Ekoloji ilkesinden dirençli kent vizyonuna Başkan Özyiğit, göreve geldiklerinde belirledikleri 6 temel ilkeden birinin de “Ekoloji” olduğunu hatırlatarak, bu başlık altında önemli ve özgün projelere imza attıklarını ifade etti. Yenişehir’i yalnızca yerel ölçekte dönüştürmekle yetinmediklerini belirten Özyiğit, bu kenti bir uygulama alanı olarak görüp ortaya koydukları örneklerin tüm ülkeye yayılmasını hedeflediklerini dile getirdi. Akıllı, yeşil ve dirençli Yenişehir modeli Yenişehir Belediyesinin yalnızca bugünün değil, yarının ihtiyaçlarını gözeten çevresel, sosyal ve teknolojik dengeleri gözeten bir kent modeli inşa ettiğini belirten Özyiğit, bu kapsamda Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda hareket ettiklerini söyledi. Belediyenin 2020 yılında Avrupa Belediye Başkanları Sözleşmesi’ne imza atarak, Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (SECAP) hazırlayan ilk belediyelerden biri olduğunu belirten Özyiğit, 2030 yılına kadar karbon salımını azaltma, 2050 yılına kadar ise nötr emisyon hedefi belirlediklerini açıkladı. Bu planın yalnızca kağıt üzerinde kalmadığını, belediyenin tüm birimlerinde eşgüdümle hayata geçirildiğini vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü Standartlarına Uygun Kentsel Planlama Yenişehir Belediyesi’nin Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) “Sağlıklı Kentler” vizyonuna uygun bir kentsel dönüşüm stratejisi izlediğini belirten Başkan Özyiğit, bu kapsamda kent sağlık profilini çıkardıklarını ifade etti. Yeni projelerde; park, kreş ve yeşil alanların yer seçiminde DSÖ standartlarına uygun analizler yaptıklarını belirten Özyiğit, örneğin 400 metrelik yeşil alan erişim hedefini Yenişehir’de ortalama 300 metreye kadar düşürdüklerini, bu sayede halkın doğaya daha yakın bir yaşam sürmesini sağladıklarını söyledi. 2030 Akıllı Şehir Stratejisi ve Dijital İkiz Projesi Yenişehir Belediyesinin hazırladığı 2030 Akıllı Şehirler Stratejik Planı ile kentin dijitalleşen dünyaya entegre, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulmasının amaçlandığını dile getiren Özyiğit, bu doğrultuda Dijital İkiz Projesi ile Yenişehir’in iklim analizlerini gerçekleştirdiklerini belirtti. Ayrıca, Bakanlığın Açık Veri Platformu üzerinden 117 veri seti yükleyerek Türkiye’de bu alanda en fazla veri paylaşan üçüncü belediye olduklarını, bu sayede tüm ülke belediyeleriyle deneyim paylaşımı sağladıklarını söyledi. Aynı zamanda Akıllı Şehir Ekosistemi Platformu’na yüklenen 65 projeyle 88 ilçe arasında ikinci sıraya yerleştiklerini ve bu başarıyla “gümüş rozet”e layık görüldüklerini belirtti. Sıfır Atık ve Çevreci Halk Kart Projesi Sıfır atık konusunda geç kalınmasına rağmen Yenişehir Belediyesi olarak bu konuda öncü adımlar attıklarını belirten Başkan Özyiğit, belediye iştirakiyle bir sıfır atık şirketi kurduklarını ve bu kapsamda önce bilinçlendirme faaliyetlerine başladıklarını söyledi. Ev ev gezerek ambalaj atıklarının ayrıştırılması konusunda bilgilendirme yapıldığını, kurulan Atık Getirme Merkezi’nde bu atıkların ayrıştırılarak ekonomiye kazandırıldığını aktardı. Ayrıca, vatandaşı teşvik etmek amacıyla hayata geçirilen Çevreci Halk Kart uygulamasıyla, geri dönüşüm yapan vatandaşlara ekonomik kazanç sağlandığını ve 2.104 kişinin bu uygulamaya dahil olduğunu belirtti. Yenişehir Belediyesinin tükettiği enerjinin tamamı yenilenebilir kaynaklardan elde edecek Dünya Bankasından aldıkları kredi ile GES projesini hayata geçireceklerini Yenişehir Belediyesinin tükettiği enerjinin ilk etapta yüzde 60’ını daha sonra yüzde 100’ünü güneşten karşılayacaklarını ifade eden Başkan Abdullah Özyiğit şunları söyledi: “Yenişehir Belediyesi olarak, çevreyle uyumlu ve sürdürülebilir bir yaşamın temelini oluşturmak için enerji politikamızdan kentsel planlamaya kadar pek çok alanda örnek teşkil edecek çalışmalara imza atıyoruz. Bu çalışmaların merkezinde ise yenilenebilir enerji, yeşil altyapı yatırımları ve bilimsel verilere dayalı karar alma süreçleri yer alıyor. Dünya Bankası kredisiyle başlattığımız güneş enerjisi santrali (GES) yatırımıyla belediyemizin enerji ihtiyacının %60’ını karşılayacak bir sistem kuruyoruz. Hedefimiz bu oranı %100’e çıkarmak. Bu doğrultuda Silifke’nin yüksek rakımlı, rüzgar potansiyeli yüksek alanlarında 30 dönümlük bir sahayı kiralayarak rüzgar enerjisi (RES) yatırımı başlattık. Rüzgar türbinleriyle donatacağımız bu alanda üreteceğimiz enerjiyle birlikte, belediyemizin tüm enerji ihtiyacını yenilenebilir kaynaklardan karşılamış olacağız. Bu yatırımların yanı sıra kent genelinde elektrikli araç şarj istasyonları kurduk. Tesislerimize yönelik yeni GES yatırımlarını da planladık.  2025 yılını ‘Yeşil Yenişehir – Akıllı ve Sürdürülebilir Kent Yılı’ olarak ilan ettik. Bu vizyon doğrultusunda detaylı bir eylem planı hazırladık. Projelerimizin bir ayağını oluşturan ama tek başına yeterli olmayan bu adımları, yeşil Toroslar ile mavi Akdeniz’i birleştirecek eksiksiz bir stratejiyle tamamlıyoruz.” Başkan Özyiğit, yapay zeka destekli çalışmaları anlattı Dijital İkiz Projesi kapsamında yaptıkları çalışmaların Türkiye’de ilk olduğunu kaydeden Başkan Özyiğit, “En dikkat çeken projelerimizden biri de, Türkiye’de bir ilk olan Yenişehir Dijital İkiz ve Mikro İklim Modeli. Bina cephe malzemeleri, ağaç tür ve boy verileri gibi verileri içeren 3 boyutlu bir kent modeli oluşturduk. Bu model üzerinde yapay zeka destekli simülasyonlarla; yüzey sıcaklığı, yapı morfolojisinin hava akışına etkisi, sıcaklık stresleri gibi birçok değişkeni analiz ediyoruz. Örneğin, farklı yapı tiplerinin (alçak katlı - yüksek katlı) kentteki sıcaklık ve rüzgar hareketine etkisini ölçtük. Yüksek yapılar rüzgar akışını engelleyip, çevre sıcaklığını yer yer 1 derece artırabiliyor. Bu verileri kullanarak vatandaşlarımızın imar taleplerine bilimsel temelli yanıtlar veriyoruz. Bir başka örnek: Yeşil alan yoğunluğu artırıldığında hava sıcaklığı ortalama 0.5 derece düşüyor ve karbon tutma kapasitesi %70 artıyor. Ancak bu artış doğrusal değil; iki kat ağaç, iki kat karbon tutmuyor. Bu gibi analizlerle imar planlarına yön veriyoruz. Yine bu modelle, çatı zorunluluğuna yönelik meclis kararımızı da bilimsel temellere dayandırdık. Yalıtımlı çatı sistemleriyle iç ortam sıcaklığında gündüz saatlerinde 2.3 dereceye kadar düşüş sağlanabiliyor. Aynı zamanda bu çatı sistemleri, bina çevresindeki ısı stresini de azaltıyor. İmar parsellerinde ise her 15 metrelik alan için bir ağaç dikilmesini zorunlu kılan bir uygulama getirdik. Bu, mevcut yasal zorunluluğun iki katı ve kentteki karbon tutulumunu önemli ölçüde artırıyor. Ağaçların, zemin sıcaklığını ve bina cephelerinin ısınmasını azaltarak hem doğrudan hem dolaylı yollarla çevreye katkısı olduğunu tespit ettik. Bu yaklaşımların okul yapılarında da etkisini görmek mümkün. Yenişehir’deki BETEM (Beceri Temelli Eğitim Merkezi) okulumuz, yeşil bina standartlarına uygun olarak inşa edildi. Geleneksel okul binalarıyla karşılaştırıldığında yeşil binaların iç ortam sıcaklığında ciddi iyileşmeler sağladığını, enerji tüketimini azalttığını ve öğrencilerin konforunu artırdığını gözlemledik. Bu nedenle yeşil bina inşa eden müteahhitlere yönelik teşvikler geliştirdik, onların önünü açmaya çalıştık. Tüm bu projeler, yalnızca çevreyi korumakla kalmıyor, aynı zamanda insan sağlığına da doğrudan etki ediyor. İklim değişikliğiyle birlikte ortaya çıkan sıcak hava dalgaları, özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olanlar için büyük risk oluşturuyor. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 489 bin kişinin aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybettiği, bu ölümlerin büyük bölümünün Asya ve Avrupa’da gerçekleştiği tespit edildi. Kentimizi iklim krizine karşı dirençli hale getirmek için çalışmalarımıza bilimsel ve kararlı bir şekilde devam ediyoruz. Yenişehir Belediyesi olarak yalnızca bugünü değil, yarını da düşünen ve planlayan bir anlayışla ilerliyoruz.” “Palmiye ağaçlarının Mersin’e bir faydası yok” Başkan Abdullah Özyiğit, Mersin kıyı şeridinde yaptıkları mikro iklimsel analiz çalışmasına ilişkin çarpıcı veriler paylaştı. Mersin İdman Yurdu Meydanı ile Hilton Oteli arasındaki alanda yürütülen çalışmanın sonuçlarının, kentsel peyzaj planlaması açısından önemli ipuçları sunduğunu vurgulayan Özyiğit, "Mersin'in sembollerinden biri olan palmiyenin, kente düşündüğümüzün aksine ciddi zararlar verdiğini bu çalışmayla görmüş olduk. Eğer palmiyeler yerine keçiboynuzu, çam türleri ya da jakaranda gibi gölge veren ağaçları dikmiş olsaydık, çok daha serin bir şehir manzarasıyla karşı karşıya olacaktık” dedi. Özyiğit, simülasyon sonuçlarına göre bu ağaçların 1.7 dereceye kadar ortam sıcaklığını düşürdüğünü söyledi.  Ağaçların dikim açısının bile iklimi etkileyebildiğine dikkat çeken Özyiğit, “İki ayrı senaryoda aynı tür ve sayıda ağaçla çalıştık; birinde kıyıya 90 derece, diğerinde 45 derece açıyla dikim yaptık. Yalnızca dikim açısını değiştirerek yer yer 1.5 dereceye varan sıcaklık farkları elde ettik. Bu çok önemli bir veri. Ağaç sadece gölge vermez, aynı zamanda rüzgârın yönünü ve hava akımını da değiştirir” dedi. Gölge veren ağaçların hissedilen sıcaklık üzerindeki etkisinin daha da büyük olduğunu vurgulayan Özyiğit, “Bazı noktalarda hissedilen sıcaklık, palmiye yerine gölge veren ağaçlar dikildiğinde 7 ila 10 derece daha düşük çıkıyor. İşte bu fark, kamusal alanların yaz aylarında nasıl nefes alınabilir hale geleceğini gösteriyor” diye konuştu. Çevreci asfalt için ilk adım atıldı Başkan Özyiğit, kentte başlattıkları çevreci asfalt uygulamasına da değindi. Yenişehir’de 350 metrelik bir alanda su geçiren, geçirgen yapılı asfalt örnek çalışması yaptıklarını belirten Özyiğit, “Görsel olarak çok estetik durmuyor olabilir ama bu sistem yağmur suyunun toprağa karışmasını sağlıyor. Bu anlamda sürdürülebilir bir kentsel altyapının parçası. Eğer olumlu sonuçlar alırsak yaygınlaştıracağız” dedi. Farklı değişkenlere göre ağaç dikimleri yapılıyor Ekolojik planlamanın bir diğer örneğini de Öksüz Deresi çevresinde yürüttükleri ağaçlandırma çalışmalarıyla verdiklerini ifade eden Başkan Özyiğit, “Dere kenarına ağaç dikecektik. Arkadaşlarımız yine simülasyonlarla hangi türlerin o alanda en iyi etkiyi yaratacağını çalıştı. Jakaranda, keçiboynuzu, defne ve İskenderun kauçuğu ağaçlarını karşılaştırdık. Bu bilimsel yaklaşım sayesinde doğaya ve iklime en uyumlu olanı tercih ettik” dedi. Başkan Özyiğit, Yenişehir Belediyesinin yürüttüğü tüm yeşil alan çalışmalarında artık bu bilimsel altyapıyı zorunlu kıldıklarını belirterek, “Artık hiçbir ağacı rastgele dikmiyoruz. Hangi ağaç, nereye, ne kadar güneş, ne kadar rüzgâr alıyor; hepsine bakıyoruz. Çünkü biz sadece bugünün değil, yarının da Mersin’ini planlıyoruz” ifadelerini kullandı.