YÖNETİM VE KURUMSAL GELİŞİM DANIŞMANI CANAN DUMAN’DAN ‘25 SORUDA TES REHBERİ’

Duman, rehberinde TES’i “artık konuşulan değil, programda yazılı olan bir sistem” olarak tanımlayarak, “2026’da özel sektör çalışanlarının maaşlarından brüt ücretin yüzde 3’ü oranında kesinti yapılacak. İşveren kademeli olarak katkı sunacak, devlet de bu toplamın yüzde 30’u oranında destek verecek. Böylece Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) emekliliğinin yanında zorunlu ikinci bir basamak hayata geçirilecek.” ifadelerini kullandı. Kanun ve ikincil düzenlemeler bekleniyor Duman, TES’e ilişkin kanun metni ve ikincil düzenlemelerin henüz yayımlanmadığına dikkat çekerek, “Bugün elimizde çerçeve var; kesinleşmiş kanun ve uygulama tebliğleri henüz yayımlanmadı. Bu nedenle rehberde yer alan bilgiler 2026 Yılı Programı ve Orta Vadeli Program (OVP) esas alınarak hazırlanmıştır.” dedi. Kapsam ve geçiş süreci Rehbere göre TES, SGK’lı özel sektör çalışanları için zorunlu olacak; kamu çalışanları, Bağ-Kur’lular ve çalışmayanlar ilk aşamada kapsam dışında kalacak. Mevcut Otomatik Katılım Sistemi (OKS) katılımcıları ise sistem yürürlüğe girdiğinde otomatik olarak TES’e aktarılacak. Kesinti oranları ve örnek hesaplama Çalışan katkısı brüt ücretin %3’ü üzerinden yapılacak. İşveren katkısı başlangıçta %0,5–1 aralığında başlayıp kademeli olarak %3’e yükselecek. Devlet, çalışan ve işveren katkısının toplamına %30 oranında destek sağlayacak. Örneğin brüt ücreti 40.000 TL olan bir çalışandan 1.200 TL kesinti yapılırken, aynı tutarda işveren katkısı ve 720 TL devlet desteğiyle toplam 3.120 TL çalışan hesabına işlenecek. Kıdem hakları korunacak Duman, TES’in kıdem tazminatını ortadan kaldırmadığını vurgulayarak, “Sistemin amacı emeklilikte ikinci bir gelir basamağı oluşturmak. Mevcut kıdem hakları aynen korunacak. Ancak ilerleyen dönemde TES ile kıdem arasında bir ilişki kurulup kurulmayacağı, ikincil düzenlemelere bağlı olacak.” değerlendirmesinde bulundu. Cayma hakkı olmayacak TES’e geçişle birlikte çalışanların sistemden toplu çıkış hakkı bulunmayacak. Duman, “İkinci basamak emeklilik sistemlerinde cayma hakkı uygulanmaz. Çıkış yapmak isteyenlerin, TES yürürlüğe girmeden önce OKS’den ayrılması gerekecek.” uyarısında bulundu. Kısmi çekim ve istisnalar Sistemde birikimlerin genel kural olarak sistemde kalacağına işaret eden Duman, evlilik, ilk konut alımı, uzun süreli işsizlik veya ağır hastalık gibi sosyal nedenlerde belirli oranlarda kısmi çekim yapılabileceğini, ancak bu düzenlemenin ikincil mevzuatla kesinleşeceğini belirtti. Denetim yapısı ve fon yönetimi TES fonlarının Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) denetiminde yönetileceğini vurgulayan Duman, “Her katılımcı için bireysel hesap tutulacak, sistemin şeffaflığı BES’e benzer şekilde korunacak.” dedi. İşveren ve İK birimlerine uyarılar Duman, şirketlerin 2026 yılı öncesinde bordro sistemlerini güncellemeleri, çalışanlara bilgilendirme metinleri hazırlamaları ve emeklilik şirketleriyle veri entegrasyon protokollerini tamamlamaları gerektiğini ifade etti. TES’in bugünkü durumu Duman rehberinde, TES’le ilgili bugün itibarıyla kesinleşen başlıkları şöyle sıraladı: 2026 yılında özel sektör çalışanlarından brüt ücretin %3’ü kesilecek. İşveren kademeli olarak katkı yapacak (hedef %3). Devlet bu toplamın %30’u oranında destek verecek. OKS, TES’e dönüştürülecek. Cayma hakkı olmayacak. Kıdem tazminatında geriye dönük azalma olmayacak. Henüz netleşmeyen konular arasında ise kısmi çekimin kapsamı ve oranı, işveren katkısının hak ediş süresi, kamu çalışanlarının sisteme giriş takvimi ve kıdemle olası entegrasyon modeli bulunuyor. Duman, değerlendirmesini “Bugün bildiğimizi net söyleyelim, yarın çıkacak olanı da dürüstçe ‘ikincil düzenleme gelecek’ diye bırakalım.” sözleriyle tamamladı.