|PAZARTESİ-PERŞEMBE BULUŞMALARI |44| 16.10.2025 | Hilmi DULKADİR | Tatar Türklerinde Doğumla İlgili Gelenek ve Görenekler: Doğum Öncesi, Esnası ve Sonrasına Ait Köklü Ritüeller -II-| •  Doğum Esnasındaki Gelenek ve Uygulamalar: Doğum anı, Tatar kültüründe sadece fizyolojik bir olay değil, aynı zamanda görünmez güçlerle mücadelenin ve bu güçlerden korunmanın da sahnesidir. Günümüzde birçok gelenek unutulmuş olsa da, özellikle zor doğumlarda ve bebeğin korunmasına yönelik ritüeller dikkat çekicidir. Doğum uzun sürdüğünde ve kadın zorlandığında, "ayağı hafif" olarak bilinen, yani işlerin çabuk yoluna gireceğine inanılan bir kadın çağrılır. Bu kadın, sağ ayağı ile (Türk kültüründe sağ tarafın uğurlu ve hayırlı olduğu inancıyla) eşikten geçer ve elbisesinin eteğini eşiğe ve kapı kenarlarına sürmeye çalışır. Bu sembolik hareketin, doğumun açılmasını ve kolaylaşmasını sağlayacağına inanılır. Bu uygulama, kapı eşiği gibi geçiş noktalarının metafizik gücüne olan inancı yansıtır. *(s. 66)* Daha ciddi durumlarda ise daha güçlü ritüellere başvurulur. Örneğin, çocuk ters geldiğinde veya doğum çok uzadığında, bir caminin kapısını kırmak gibi radikal bir uygulama olduğu aktarılır.  Benzer şekilde, Kazan civarındaki Ruslarda da kadının kocasının kiliseye giderek "altın kapıları açtırması" geleneği vardır.  Her iki kültürde de temel mantık, kutsal bir yapının fiziksel kapısını açmanın, doğum kanalının da açılmasını sembolize etmesi ve buna aracılık etmesi beklentisidir.  Bazen doğuramayan kadının üzerinden kocasının atlatılması da bir başka çaredir. *(s. 66)* Bebeğin cansız doğduğu durumlarda ise köyün ebesi (Kendek Abi) devreye girer. Ebe, önce bebeğin üzerinde "Fatiha" suresini okur, ardından bebeğin göbeğini "sağar". Bu esnada diğer kadınlar, bebeğin üzerinde tas, tabak gibi ses çıkaran nesnelere vururlar. Bu ses ve fiziksel müdahale kombinasyonunun, bebeğe can getireceğine inanılır. Bu, yaşam ruhunu çağırmak için hem manevi (dua) hem de fiziksel (ses ve hareket) unsurların bir arada kullanıldığı çarpıcı bir ritüeldir. *(s. 66)* Doğumun hemen ardından bebeğin durumuyla ilgili kehanetlerde bulunulur. Ağlayarak doğan çocuğun hüzünlü, "eş" (plasenta) ile doğan çocuğun mutlu bir hayat süreceği; doğuştan dişi olan bebeğin nefisli, "konuşarak" doğanın tatlı dilli, avucunda kanla doğanın ise yaman bir savaşçı olacağı düşünülür.  Aynı gün evde bir at doğurması, çocuğun kahraman olacağı şeklinde yorumlanır. Bu inanç, destanlardaki kahraman ve onun atının aynı gün doğma motifinin halk arasındaki karşılığıdır. *(s. 66)* * |PAZARTESİ-PERŞEMBE BULUŞMALARI |45| 20.10.2025 | Hilmi DULKADİR | Tatar Türklerinde Doğumla İlgili Gelenek ve Görenekler: Doğum Öncesi, Esnası ve Sonrasına Ait Köklü Ritüeller -III-|Doğum Sonrası ve Koruma Ritüelleri|